An toàn sinh học là các giải pháp kỹ thuật ngăn ngừa và hạn chế sự phát triển, lây nhiễm của mầm bệnh đến vật nuôi, con người và hệ sinh thái. Trong những năm gần đây, tình trạng lợn chết do dịch bệnh nhất là dịch tả lợn Châu Phi diễn ra rất phức tạp. Nhận thức của người chăn nuôi còn hạn chế nên khi lợn ốm, lợn chết người dân còn giấu dịch, không báo đến cơ quan chuyên môn mà bán chạy, giết mổ để tiêu thụ lợn, không xử lý chất thải mà xả thải ra môi trường tự nhiên, từ đó, nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh đặc biệt là dịch tả lợn Châu Phi rất cao.

Phường Ngọc Xuân nằm trên địa bàn thành phố có lợi thế về đầu ra sản phẩm, vật nuôi chính chủ yếu là trâu, bò, lợn, gà… trong đó, tổng đàn lợn là 720 con. Tuy nhiên, sản phẩm nông sản còn ít, sản xuất chăn nuôi quy mô nhỏ lẻ, còn gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh nên người dân hạn chế tái đàn, số lượng lợn giảm.

Nhằm lưu giữ nguồn gen quý của giống lợn Hương và phát triển kinh tế bền vững, nâng cao sinh kế cho bà con trên địa bàn tỉnh Cao Bằng, từ nguồn vốn của chương trình dự án Khuyến nông Trung ương, Trung tâm Khuyến nông và Giống nông lâm nghiệp tỉnh Cao Bằng đã phối hợp với Trung tâm dịch vụ nông nghiệp thành phố Cao Bằng, UBND phường Ngọc Xuân triển khai mô hình “Xây dựng mô hình chăn nuôi lợn thịt giống lợn Hương, lợn Táp Ná năm 2022” để nâng cao sinh kế cho đồng bào dân tộc miền núi’’ giai đoạn 2020 - 2022. Mô hình được triển khai tại Tổ 2 phường Ngọc Xuân với quy mô 50 con, gồm 05 hộ tham gia. Các hộ tham gia mô hình đều đáp ứng đủ các tiêu chí về chọn hộ như: Chuồng trại chăn nuôi, kinh nghiệm chăn nuôi, khả năng đối ứng về cơ sở hạ tầng, con giống, thức ăn, vacxin phòng bệnh… (nhà nước hỗ trợ 70 %, nhân dân đóng góp 30%).

Trung tâm Khuyến nông và Giống nông lâm nghiệp Cao Bằng đã giao con giống cho UBND phường Ngọc Xuân và các hộ tham gia nhận đủ 100%. Con giống có trọng lượng  ≥ 6 kg/con, có nguồn gốc từ mô hình nuôi lợn sinh sản năm 2021 thực hiện tại xã Hoàng Tung, huyện Hoà An, tỉnh Cao Bằng. Việc sản xuất con giống tại chỗ đã từng bước khắc phục tình trạng thiếu con giống mỗi khi vào đàn. Mặt khác, hạn chế được khả năng lây lan dịch bệnh từ địa phương này sang địa phương khác. Vacxin phòng bệnh (dịch tả, tụ huyết trùng,  tai xanh, phó thương hàn, lở mồm long móng) và hoá chất khử trùng đều đảm bảo chất lượng, còn tem niêm phong, có nguồn gốc, xuất sứ rõ ràng, đầy đủ cơ sở pháp lý để lưu hành trên thị trường theo quy định. Các hộ nông dân tham gia mô hình đã nhận đủ số lượng thức ăn được hỗ trợ, thức ăn hỗn hợp có hàm lượng protein 18% phù hợp với tiêu chuẩn thức ăn dành cho lợn thịt. Do thức ăn có hạn sử dụng 60 ngày nêm Trung tâm Khuyến nông và Giống nông lâm nghiệp đã chia thành 2 đợt.

                                                    Ảnh: Cung ứng thức ăn

Tham gia mô hình các hộ nông dân còn được tập huấn về kỹ thuật chăn nuôi an toàn sinh học, các hộ tham gia đầy đủ và tiếp thu nhanh. Giảng viên là cán bộ của Trung tâm Khuyến nông và Giống nông lâm nghiệp có trình độ đại học, kinh nghiệm công tác lâu năm.

                                           Ảnh:  Tập huấn trong mô hình

Trong quá trình triển khai mô hình, được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Trung tâm dịch vụ nông nghiệp thành phố Cao Bằng, UBND phường Ngọc Xuân nên đàn lợn của các hộ tham gia mô hình phát triển tốt.

Ngày 25 tháng 11 năm 2022, tại UBND phường Ngọc Xuân, Trung tâm Khuyến nông và Giống nông lâm nghiệp đã tổ chức Hội nghị tổng kết mô hình năm 2022 thuộc Dự án “Xây dựng mô hình chăn nuôi lợn Hương, lợn Táp Ná để nâng cao sinh kế cho bà con dân tộc miền núi” giai đoạn 2020 - 2022.

Đến dự và chỉ đạo Hội nghị, có bà Tô Thị Hải Châu - Phó giám đốc Trung tâm Khuyến nông và Giống nông lâm nghiệp Cao Bằng, bà  Nguyễn Thị Huệ Chi, Phó chủ tịch UBND thành phố Cao Bằng, đại diện lãnh đạo Phòng kinh tế thành phố Cao Bằng, đại diện lãnh đạo Trung tâm dịch vụ nông nghiệp thành phố, Lãnh đạo phường Ngọc Xuân, đại biểu các xã, phường lân cận và đông đảo bà con trong và ngoài mô hình tham gia.                      

         Sau 8 tháng thực hiện mô hình, tỷ lệ nuôi sống của đàn lợn Hương đạt 100%, khối lượng trung bình từ 50-65kg/con, khả năng tăng khối lượng đạt           270g/con/ngày, tiêu tốn thức ăn/kg tăng khối lượng là 3,8 kg, các chỉ tiêu khác đều đạt theo yêu cầu của dự án. 

                        Ảnh: Đàn lợn Hương của hộ gia đình tham gia mô hình

Phát biểu tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Huệ Chi, Phó chủ tịch UBND thành phố Cao Bằng ghi nhận những thành công nhất định của dự án và cũng khẳng định “Mặc dù Ngọc Xuân là đô thị nhưng vẫn còn rất nhiều người làm nông nghiệp, ở đây có thế mạnh về đầu ra sản phẩm, đa số người dân là thuần nông, chăm chỉ, chịu khó lao động, học hỏi. Chính vì vậy, đưa Dự án đến với Ngọc Xuân là rất hợp lý. Để mô hình "còn sống tiếp" sau khi kết thúc Dự án, yêu cầu các hộ chăn nuôi nhân rộng giống lợn này, không chỉ mỗi hộ một con mà mỗi hộ ít nhất mười con thì như vậy mô hình mới có hiệu quả và người dân cũng có nguồn thu nhập ổn định hơn”. Bà cũng nhấn mạnh “ Giống là tiền đề - thức ăn là cơ sở”, việc mỗi hộ tự cung cấp con giống tại chỗ đã đáp ứng được yêu cầu trước mắt, mặt khác, vùng chăn nuôi tại địa phương cũng sẽ hạn chế bị uy hiếp dịch bệnh, đặc biệt là, dịch tả lợn Châu Phi. Đề nghị UBND phường Ngọc Xuân tiếp tục chỉ đạo, giám sát các hộ nông dân tăng đàn, bảo tồn, duy trì phát triển giống lợn Hương tiến tới xây dựng thương hiệu trở thành hàng hoá chủ lực của địa phương.  

                        Ảnh: Bà Nguyễn Thị Huệ Chi phát biểu tại Hội nghị

Kết thúc Hội nghị, các hộ nông dân đều vui vẻ, phấn khởi với những gì đã đạt được. Mong muốn trong những năm tới, sẽ có thêm nhiều mô hình chăn nuôi An toàn sinh học đến bà con nhân dân để địa phương có cơ hội chuyển dịch cơ cấu vật nuôi, cây trồng và được tiếp cận những kiến thức khoa học kỹ thuật mới.